Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας, ο Ιρλανδικός Λυκοθήρας, υπήρξε ένα θρυλικό πλάσμα που προκαλούσε δέος. Ο Ρωμαίος Aurelius έγραψε το 391 μ.Χ. ότι “όλη η Ρώμη έβλεπε με θαυμασμό” τους επτά (7) Ιρλανδικούς Λυκοθήρες που του είχαν σταλεί ως δώρο, πράγμα που δεν αποτελεί καθόλου έκπληξη. Το μεγάλο μέγεθος του σκύλου τον έκανε ατρόμητο στη μάχη και ικανό να καταδιώξει την ιρλανδική άλκη, με διπλάσιο μέγεθος από το δικό του, και τον λύκο, απ’ όπου τελικά πήρε και το όνομά του.

Πριν την επίσημη ονομασία του, ήταν γνωστός ως “Cu”, μια γαελική λέξη που πιθανότατα να σήμαινε κυνηγόσκυλο ή σκύλος πολέμου. Υπάρχουν πολλές αναφορές του φοβερού αυτού σκύλου στην ιρλανδική λογοτεχνία κατά τη διάρκεια των αιώνων. Χρησιμοποιήθηκε ως σκύλος πολέμου, καταρρίπτοντας άνδρες από άλογα ή άμαξες και ως κυνηγόσκυλο στο κυνήγι άλκης, αγριογούρουνου και λύκου καθώς και ως φύλακας σπιτιών και κοπαδιών. Ήταν ιδιαίτερα γνωστός για το θάρρος και τη γενναιότητά του στη μάχη.

Ο ιρλανδικός νόμος επέτρεπε μόνο σε βασιλείς και μέλη της αριστοκρατίας να έχουν στην κατοχή τους Ιρλανδικούς Λυκοθήρες. Ο αριθμός σκύλων που διέθετε ο καθένας ήταν αντίστοιχος με την θέση του στους κύκλους της αριστοκρατίας. Έτσι, για παράδειγμα, χαμηλόβαθμα μέλη μπορούσαν να έχουν μέχρι δύο (2) σκύλους. Σύμφωνα με έναν ιρλανδικό μύθο, ο ήρωας Fionn MacCumhaill είχε 500 Ιρλανδικούς Λυκοθήρες, με ιδιαίτερη αγάπη στον Bran και την Sceolan, πλάσματα που γεννήθηκαν από τη μαγεία.

Η φυλή αυτή ήταν δημοφιλές δώρο μεταξύ ηγετών και επιφανών ανθρώπων. Συχνά, τα χάριζαν με ασημένιες ή χρυσές αλυσίδες στο λαιμό. Μια ακόμη αγαπημένη ιστορία, είναι αυτή του Gelert, του σκύλου που στάλθηκε στον πρίγκηπα της Ουαλίας, Llewellyn, από τον βασιλιά Ιωάννη του Ηνωμένου Βασιλείου το 1210. Σύμφωνα με το μύθο, ο βασιλιάς επέστρεψε ένα βράδυ σπίτι του βρίσκοντας την κούνια του γιου του αναποδογυρισμένη, και το μωρό να λείπει. Ο Gelert καθόταν κοντά στην κούνια γεμάτος αίματα. Ο βασιλιάς σκεπτόμενος ότι ο σκύλος είχε σκοτώσει και κατασπαράξει το βρέφος, έβγαλε το σπαθί του και τον σκότωσε. Το ουρλιαχτό του σκύλου, καθώς ξεψυχούσε, απαντήθηκε από το κλάμα του μωρού κάτω από την αναποδογυρισμένη κούνια. Σηκώνοντας την κούνια, ο βασιλιάς αντίκρισε τον γιο του σώο και αβλαβή και λίγο πιο δίπλα βρισκόταν το σώμα ενός νεκρού λύκου. Ο λύκος είχε μπει μέσα στο σπίτι και ο Gelert είχε παλέψει ηρωικά μαζί του, προστατεύοντας τον κληρονόμο του βασιλιά. Ο Llywelyn, έθαψε τον Gelert με μεγάλες τιμές, αλλά ο ίδιος νιώθοντας τύψεις για το υπόλοιπο της ζωής του, δεν χαμογέλασε ποτέ ξανά. Ο θρύλος του Gelert υπήρξε αφορμή για πολλά ποιήματα, διηγήματα ακόμη και μύθους που εξυμνούν την γενναιότητα και αφοσίωσή του.

Παρά τη φήμη του, ο αριθμός των Ιρλανδικών Λυκοθήρων μειώθηκε δραματικά με τη πάροδο του χρόνου, ειδικά όταν η άλκη και ο λύκος κυνηγήθηκαν σχεδόν μέχρι την εξαφάνιση. Λίγα σκυλιά της φυλής παρέμειναν κυρίως ως διακοσμητικά στοιχεία παρά ως σκύλοι εργασίας. Η φυλή ανέκαμψε στα μέσα του 1800, χάρη στον ενδιαφέρον του H. Ρ. Richardson που ξεκίνησε συστηματική εκτροφή της φυλής και την εξέδωσε ένα βιβλίο με τα χαρακτηριστικά της. Ένας άλλος υποστηρικτής ήταν ο αξιωματικός του βρετανικού στρατού George Augustus Graham, ο οποίος κατέστησε έργο ζωής τη διατήρηση, αναγνώριση και προώθηση της φυλής, ιδρύοντας τη Λέσχη Ιρλανδικού Λυκοθήρα το 1885. Η φυλή αναγνωρίστηκε επίσημα από το American Kennel Club το 1897.