Φροντίζοντας ορφανά γατάκια κατά τη πρώτη περίοδο της ζωής τους

Κυρίως την άνοιξη και το καλοκαίρι, υπάρχει περίπτωση να βρείτε αφύλακτα νεογέννητα γατάκια, που με μία πρώτη ματιά φαίνονται εγκαταλειμμένα από τη μαμά τους. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε ότι η μητέρα τους πολλές φορές θα αφήσει τα μικρά της είτε για να τραφεί, είτε για να βρει ένα πιο ασφαλές μέρος να τα μεταφέρει ακόμα και για να παρασύρει μακριά αρσενικούς γάτους που θέλουν να βλάψουν τα μικρά της. Αν αποφασίστε να απομακρύνετε τα μωρά από τη “φωλιά” τους θα επιφέρει μεγάλο στρες στη μητέρα που θα γυρίσει και θα τα ψάχνει. Εν συνεχεία, βιολογικά εκείνη θα ξαναμπεί σε οίστρο για να ζευγαρώσει και πάλι, να γεννήσει και κάπως έτσι ξεκινά ένας νέος φαύλος κύκλος. Αν τα μικρά γεννηθούν ασθενικά, η μητέρα τους θα επιλέξει να τα εγκαταλείψει και να τα αφήσει να πεθάνουν. Τα γατιά, όπως και όλα τα ζώα, ενστικτωδώς αφήνουν μόνο τους πιο δυνατούς απογόνους να ζήσουν για να αποτραπεί η εξάπλωση ασθενειών και να διατηρηθεί η ισορροπία της φύσης.

Η φροντίδα και το μεγάλωμα των μικρών πρέπει να γίνεται ΜΟΝΟ στη περίπτωση που ήδη έχει επέμβει ανθρώπινος παράγοντας. Αν βρείτε μωρά παρατημένα σε κούτες ή κλεισμένα σε σακούλες ή στη περίπτωση που βρίσκονται σε επικίνδυνο σημείο (κοντά σε δρόμους) σίγουρα δεν τα έχει αφήσει η μητέρα τους εκεί.

Η αντικατάσταση της μητρικής φροντίδας απαιτεί χρόνο, αφοσίωση και υπευθυνότητα. Το πιο πιθανό είναι τα μωρά να διανύουν τη περίοδο θηλασμού, πράγμα που σημαίνει ότι για τουλάχιστον 6 εβδομάδες πρέπει να τα φροντίζετε με συνέπεια (κάθε 2-3 ώρες) ώστε να έχουν πιθανότητες να επιβιώσουν. Αν δεν είστε διατεθειμένοι να αφοσιωθείτε στο μεγάλωμα των μωρών, το ιδανικότερο όλων είναι να βρεθεί μια “θετή” μητέρα για τα μωρά που θα τα μεγαλώσει με τα δικά της.

Αν αποφασίσετε να τα μεγαλώσετε μόνοι σας, παρακάτω ακολουθούν κάποιες χρήσιμες συμβουλές για τη πρώτη περίοδο της ζωής τους.

Το “παιδικό δωμάτιο”

Τα μικρά θα πρέπει να βρίσκονται σε ένα ήσυχο και ζεστό μέρος, χωρίς να είναι εκτεθειμένα στον ήλιο. Η ζεστασιά είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να εξασφαλίσετε για τα μωρά. Πιο σημαντική είναι η διατήρηση της θερμοκρασίας τους από ότι το φαγητό. Αν αντιληφθείτε ότι ένα γατάκι είναι κρύο, προέχει να επαναφέρετε τη θερμοκρασία του και μετά το τάισμα. Ποτέ δεν γίνεται το αντίθετο!

Αρκεί ένα γερό και καθαρό χαρτόκουτο, αρκετά ψηλό ώστε να μη μπορούν να σκαρφαλώσουν και να βγουν. Καλύψτε τον πάτο της κούτας με ένα ζεστό, απορροφητικό και μαλακό υπόστρωμα το οποίο θα αλλάζετε συχνά. Καλές λύσεις είναι οι πάνες μιας χρήσης, τα ισοθερμικά fleece ή πετσέτες. Προσθέστε, στη μία πλευρά της κούτας, μια θερμοφόρα ή μπουκάλι με ζεστό νερό, τυλιγμένο με μια πετσέτα ή κουβερτούλα (όχι όμως πολύ χοντρή, για να επιτρέπει στη θερμοκρασία να περνάει και να τα ζεσταίνει). Είναι πολύ σημαντικό να το τυλίξετε, ώστε να μην έρθουν τα μικρά σε απευθείας επαφή και πάθουν εγκαύματα.

Για να παραμείνουν υγιή τα γατάκια, θα πρέπει με τη βοήθεια θερμομέτρου, να ελέγχετε και να διατηρείτε την απαραίτητη θερμοκρασία του χώρου τους. Για μωρά που βρίσκονται στη πρώτη εβδομάδα της ζωής τους, η θερμοκρασία πρέπει να είναι γύρω στους 35 βαθμούς Κελσίου και η υγρασία στο 55-65%, στους 30οC τη δεύτερη και στους 25οC από την τρίτη εβδομάδα και μετά. Διατηρήστε την υγρασία σε επίπεδα ανεκτά για ανθρώπους, χωρίς όμως να ακουμπάτε τα μικρά σε βρεγμένη περιοχή, καθώς η στάσιμη υγρασία μπορεί να προκαλέσει βακτηριακές ή πνευμονικές μολύνσεις. Ο έλεγχος της θερμοκρασίας είναι πιο σημαντικός από τον έλεγχο της υγρασίας. Ιδιαίτερο ζεστό και ξηρό περιβάλλον μπορεί να προκαλέσει υπερθερμία και αφυδάτωση και να αποβεί μοιραία για τη ζωή τους.

Ειδικά το χειμώνα, ίσως χρειαστεί να τοποθετήσετε το χαρτόκουτο κοντά σε μια πηγή θερμότητας (πχ. σε ένα ηλεκτρικό σώμα – καλοριφέρ ή αερόθερμο ή κάτω από μια λάμπα θέρμανσης – ένας απλός λαμπτήρας 25 watt μπορεί να παράξει επαρκή θερμοκρασία για τα μικρά).

Προσθέστε ένα ασφαλές παιχνίδι (μαλακό, καθαρό, υφασμάτινο και χωρίς μυτερά ή πλαστικά μέρη) για να τα συντροφεύει και να κρατά τις οικείες μυρωδιές, ακόμα κι όταν αλλάζετε το υπόστρωμα. Τέλος, κάτω από το υπόστρωμα ή μέσα στο παιχνίδι, μπορείτε να τοποθετήστε ένα ρολόι, οι χτύποι του ρολογιού μιμούνται τους χτύπους της καρδιάς της μητέρας τους και τα κάνει να νιώθουν μεγαλύτερη οικειότητα και ασφάλεια.

Εφόσον έχετε δημιουργήσει έναν ασφαλή και ζεστό χώρο για τα μωρά, το επόμενο βήμα είναι να τα ταΐσετε.

Ηλικία

Πρέπει να καθορίστε την ηλικία των μικρών για να δείτε τις ανάγκες τους για φαγητό.
Αν έχουν κλειστά μάτια, σημαίνει ότι είναι μικρότερα των 7 ημερών, τα μάτια ανοίγουν μεταξύ 1ης και 2ης εβδομάδας. Αν έχουν βγάλει δοντάκια, τότε είναι άνω των 20 ημερών και μπορούν να αρχίσουν να τρέφονται και με ξηρά τροφή για μωρά.

Τάισμα

Το μητρικό γάλα της γάτας προσφέρει, εκτός από τις κατάλληλες θρεπτικές ουσίες, παράγοντες που βοηθούν την πέψη και την άμυνα του οργανισμού.

Προτιμήστε γάλα σε σκόνη για μικρά γατάκια (και όχι κονσερβοποιημένο σε υγρή μορφή, ώστε να μην προκαλέσει διάρροιες στα μικρά) το οποίο θα προμηθευτείτε από pet shop ή κτηνίατρο. Ακολουθήστε τις οδηγίες που αναγράφονται στη συσκευασία για τη δοσολογία (ανάλογα με το βάρος του μωρού) και ανακατέψτε πολύ καλά μέχρι να διαλυθούν όλοι οι σβόλοι. Σε περίπτωση ανάγκης, προτιμήστε κατσικίσιο γάλα και όχι αγελαδινό.

Η χορήγηση του γάλακτος συνήθως γίνεται με ειδικά μπιμπερό που επίσης θα προμηθευτείτε από pet shop. Για να το ταΐσετε, πρέπει να βρίσκεται μπρούμυτα και με λίγο ανασηκωμένο κεφάλι και όχι ανάσκελα επειδή μπορεί να πνιγεί. Κρατήστε το μπιμπερό με κλίση προς τα κάτω και ελέγξτε τη ροή του γάλακτος να είναι μία-μία σταγόνα χωρίς να ζουλήξετε το μπιμπερό. Μην επιχειρήσετε να ταΐσετε τα μικρά με σύριγγα (εκτός αν είστε έμπειροι) γιατί είναι επίφοβο να περάσει μεγαλύτερη ποσότητα γάλακτος από το κανονικό, να καταλήξει στους πνεύμονες και να προκαλέσει πνιγμό. Αν τα γατάκια είναι πολύ αδύναμα να τραφούν με μπιμπερό, θα πρέπει να απευθυνθείτε στον κτηνίατρο σας, που θα σας δώσει οδηγίες για τάισμα με σύριγγα.

Φτιάξτε την απαραίτητη δοσολογία για το γάλα της ημέρας και διατηρήστε το στο ψυγείο. Πλύνετε και στεγνώστε καλά το μπιμπερό ή τη σύριγγα επιμελώς μετά από κάθε τάισμα. Ζεστάνετε το γάλα σε μπεν μαρί μέχρι να φτάσει τη θερμοκρασία των 30οC και ανακατέψτε καλά μέχρι να ομογενοποιηθεί η θερμοκρασία του.

Τα νεογέννητα πρέπει να τρέφονται κάθε 2- 3 ώρες. Καλό θα ήταν να ζυγίζετε καθημερινά τα γατάκια και να καταγράφετε το βάρος τους κατά τις πρώτες 10 μέρες. Τα συνηθέστερα πρώτα σημάδια ασθένειας είναι η απουσία αύξησης βάρους ή η απώλεια βάρους. Το κάθε γατάκι πρέπει να παίρνει 50-100 γρ. κάθε βδομάδα. Στις 14 μέρες το βάρος τους θα πρέπει να έχει διπλασιαστεί.

Ο απογαλακτισμός μπορεί να ξεκινήσει από την ηλικία των 4 εβδομάδων, όπου μπορούν σιγά σιγά να αρχίσουν να τρώνε μόνα τους. Σε ένα ρηχό πιάτο, ανακατέψτε λιωμένη κονσέρβα (ειδική για μικρά γατάκια) με το γάλα τους και σταδιακά μειώστε τη ποσότητα του γάλακτος μέχρι να μάθουν να τρώνε και αργότερα αντικαταστήστε τη κονσέρβα με ξηρά τροφή για μικρά γατάκια.

Αν κάποιο γατάκι σε οποιαδήποτε φάση εμφανίσει διάρροιες, πρέπει να το πάτε επειγόντως στον κτηνίατρο.

Περιποίηση μετά το τάισμα

Τα νεογέννητα γατάκια δεν μπορούν να ουρήσουν ή να αφοδεύσουν μόνα τους. Η μητέρα τους αναλαμβάνει να τα διεγείρει, γλείφοντας και πλένοντας την περιοχή του πρωκτού, προκαλώντας την ούρηση και την αφόδευση. Θα πρέπει, πριν και μετά από κάθε γεύμα, να τρίψετε πολύ απαλά με ένα βαμβάκι εμποτισμένο με χλιαρό νερό ή χαμομήλι τη περιοχή του πρωκτού και των γεννητικών οργάνων για να τα βοηθήσετε να ενεργηθούν. Η διαδικασία αυτή είναι απαραίτητη μέχρι την ηλικία των 3 εβδομάδων, έπειτα τα γατάκια θα μπορούν να ουρούν και να αφοδεύουν μόνα τους.

Παρακολουθήστε τα ούρα και τα κόπρανα τους για σημάδια ασθένειας. Τα ούρα πρέπει να έχουν ένα αχνό κίτρινο ή διάφανο χρώμα. Αν είναι σκούρα κίτρινο ή πορτοκαλί το γατάκι πιθανόν να μην τρέφεται αρκετά, αυξήστε τα γεύματα και όχι τη ποσότητα του φαγητού. Τα κόπρανα πρέπει να είναι χρώματος ανοιχτού μουσταρδί έως σκούρου καφέ και σχετικά μαλακά (σαν οδοντόπαστα). Αν είναι λευκά σημαίνει κακή απορρόφηση της τροφής, ενώ αν είναι πράσινα υποδεικνύουν μόλυνση. Αν παρουσιάζουν ελαφριά διάρροια, ίσως τα ταΐζετε πιο βιαστικά ή περισσότερο από όσο πρέπει. Σε αυτή την περίπτωση, για να αποφύγετε την αφυδάτωση, η φόρμουλα θα χρειαστεί παραπάνω διάλυση. Αν η διάρροια επιμένει είναι εξαιρετικά επικίνδυνο και τα μικρά θα πρέπει να πάνε άμεσα στον κτηνίατρο. Αν τα κακά είναι πολύ σφιχτά, αυξήστε τα γεύματα (όχι τη συνολική ποσότητα) και ταυτόχρονα διαλύστε και πάλι παραπάνω τη φόρμουλα.

Tips Υγιεινής

• Εάν τα μικρά έχουν τσίμπλες, καθαρίστε τα μάτια τους με φυσικό ορό ή χλιαρό χαμομήλι. Εάν οι τσίμπλες δεν υποχωρήσουν πρέπει να συμβουλευτείτε γρήγορα κτηνίατρο.

• Τα μωρά που δεν έχουν μεγαλώσει με τη μητέρα τους δεν έχουν αντισώματα, επομένως δεν θα πρέπει να έρχονται σε επαφή με άλλα ζώα.

• Το τάισμα πρέπει να γίνεται σε συγκεκριμένες ώρες και όχι όποτε φωνάζει το μωρό. Η δοσολογία πρέπει να τηρείται αυστηρά γιατί το γατάκι μπορεί να φάει μέχρι να σκάσει. Ποτέ μην το ταΐζετε με το ζόρι. Αν φάει λιγότερο σε κάποιο γεύμα δεν πειράζει, εκτός αν αυτό επαναλαμβάνεται σε όλα τα γεύματα, τότε πρέπει να συμβουλευτείτε κτηνίατρο.

• Ξεπλύνετε καλά το μπιμπερό μετά από κάθε χρήση με νερό, βυθίστε το σε μια κατσαρόλα με βραστό νερό για να απολυμανθεί (μην βράσετε το μπιμπερό απευθείας στο νερό γιατί θα ελευθερωθούν τοξίνες από το πλαστικό) και κρατήστε το γεμάτο με νερό με την πιπίλα ανάποδα μέχρι το επόμενο γεύμα.

• Η καθαριότητα είναι πολύ σημαντική για να μεγαλώσουν σωστά τα μωρά. Πριν ασχοληθείτε μαζί τους, φροντίστε να πλύνετε καλά τα χέρια σας με αντισηπτικό σαπούνι και ξεπλύνετέ τα πολύ καλά με νερό. Καθαρίστε συχνά το χώρο τους και κάθε εβδομάδα σκουπίστε μαλακά όλο τους το σώμα με ένα ζεστό βρεγμένο μαλακό ύφασμα.

• Αφού συμπληρωθούν περίπου 3 μήνες ζωής για τα μικρά γατάκια, επιβάλλεται η επίσκεψή τους σε κτηνίατρο ώστε να σας ενημερώσει για τα εμβόλια και ότι άλλο χρειάζονται από άποψη ιατρικής φροντίδας.

Οι παραπάνω οδηγίες ΔΕΝ αντικαθιστούν τις συμβουλές του κτηνίατρου σε καμία περίπτωση και ο έλεγχος των μωρών από κτηνίατρο είναι απαραίτητος. Μην χορηγήσετε φάρμακα χωρίς την άδεια του κτηνιάτρου.